Teknoloji, Toplum ve İnsan

Değerli arkadaşlar, merhaba! Bu yazımızda sizlere, Teknoloji, Toplum ve İnsan başlığı altında bazı tarihsel gelişmelerden kısa ve net bir şekilde bahsedeceğiz. Bu yazı, genel kültür olması açısından hazırlanmıştır ve yazının amacı, genel bir bakış açısı kazandırmaktır.

Teknoloji, insanların ihtiyaçlarını karşılamaya, çevresini denetlemeye veya değiştirmeye yönelik geliştirdikleri aletler, araçlar, bilgi birikimi ve gerçekleştirdikleri uygulamalar olarak tanımlanabilir. Teknoloji, her ne kadar olumlu özelliklere sahip olsa da olumsuz yanları çoğu zaman göz ardı edilebilmektedir. Teknolojinin en temel üç olumsuz yanını sıralayalım:

  • Makineleşme ile işsizliğe, tarımın modernleşmesiyle toprağın fakirleşmesine, yaşamı kolaylaştıran cihazlar ile beraber çevre kirliliğine ve endüstriyel atıkların oluşmasına yol açmıştır.
  • Teknolojinin yaydığı radyasyon ve çeşitli gazlar, doğayı kirletmekte ve insan sağlığını olumsuz etkilemektedir.
  • İnsan ilişkilerini de olumsuz etkileyebilir. Sanal ortamda uzun süre kalmak gerçeklikten kopuşu, gerçeklikten uzaklaşmayı getirebilmekte ve gerçek hayata uyumsuzluk sorunları sorunları doğurabilmektedir.

Yine de insan ırkının evrimsel başarısı büyük ölçüde teknoloji kullanımına bağlıdır. Gelişimimiz ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:

[!] Avcı-Toplayıcı Toplum > Tarım Toplumu > Sanayi Toplumu > Bilgi Toplumu

Yaşadığımız dönem; bilgi toplumu, yeni ekonomi, bilgi çağı, bilgisayar çağı gibi terimlerle nitelendirilmektedir. Günümüzde bilgi, ekonomi ve üretimde en önemli sermaye hâline gelmiştir.

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte yeni bir toplumsal organizasyon türü çıkmıştır. Ağlar ile örülü bu organizasyonun adı “Ağ Toplumu”dur. Ağ teknolojilerinin teknolojik cihazlarla birleşmesi sonucunda zaman ve mekan kavramı tamamen ortadan kalkmıştır.

Bilgi Toplumunun Özellikleri:

  • Günlük yaşamda yoğun bilgi kullanımı
  • Üretimde kas veya makine gücüne oranla bilgi gücünden daha fazla yararlanılması
  • Bilginin işlenmesinde bilgi ve iletişim teknolojilerinin ağırlıklı olarak kullanılması
  • Toplam üretimin önemli bir kısmının ‘bilgi sektöründe’ çalışanlarca gerçekleştirilmesi

Endüstri 4.0 (4. Sanayi Devrimi)

Endüstri 4.0’da göze çarpan 4 etken vardır, bunlar:

  1. Mekanik
  2. Elektrik
  3. Otomasyon
  4. İnternet

Endüstri 4.0’ın en büyük amacı, birbirleriyle haberleşen, sensörlerle ortamı algılayabilen ve veri analizi yaparak ihtiyaçları fark edebilen robotların üretimi devralıp daha kaliteli, daha hızlı, daha ucuz ve daha az israf yapan bir üretim yapmaktır.

Endüstri 4.0 ile hayatımıza giren, anlatabileceğimiz çeşitli kavramlar da mevcuttur. Bu kavramları temel düzeyde açıklayalım:

  • Nesnelerin İnterneti (Internet of Things – IoT)
    • Fiziksel nesnelerin birbirleriyle veya daha büyük sistemlerle bağlantılı olduğu iletişim ağıdır. Günlük kullanımımızda olan nesnelerin internete bağlanıp veri gönderip alma kabiliyetidir. Telefon üzerinden çamaşır makinesi çalıştırmak gibi. Daha detaylı bilgilere buradan erişebilirsiniz.
  • Radyo Frekansı (Radio Frequency Identification – RFID)
    • Radyo frekansı kullanarak nesneleri, tekil ve otomatik olarak tanıma yöntemidir. Canlı veya cansız her nesnenin dokunmadan (fiziksel temas veya göz teması olmadan) belirli bir mesafeden tanınmasında ve izlenmesinde kullanılır. Otomotiv, akaryakıt, lojistik, tarım, sağlık, tekstil, kamu gibi alanlarda kullanılmaktadır. Daha detaylı bilgilere buradan erişebilirsiniz.
  • Akıllı Şehir Uygulamaları
    • Trafik, atık yönetimi ışıklandırma gibi konularda insanların, zamanı ve diğer kaynakları daha verimli kullanmalarını sağlayan sistemlerdir; akıllı park alanları, ücretsiz Wi-Fi gibi.
  • Akıllı Çevre Uygulamaları
    • Hava kirliliği, yağış durumu, orman yangını gibi çevresel faktörlerin gözlenmesini ve gereken durumlarda acil eylemlerde bulunmasını sağlamak amacıyla kurulur; ‘ileri sel uygulaması’ gibi.
  • Akıllı Ev Uygulamaları
    • Işık, ısı, havalandırma, güvenlik gibi konularda evlerin sağladığı hizmetlerin uzaktan yönetimidir. Mesela siz evde yokken perdelerin indirilmesini sağlamak, su ve gaz vanalarını kapatmak gibi örnekler verilebilir.
  • Tedarik Uygulamaları
    • Stokta azalan, Son Kullanma Tarihi yaklaşan ürünlerin takibini yapar.
  • Akıllı Hayvan Uygulamaları
    • Hayvanların bulunduğu ortamların ısı, zararlı gaz durumu gibi parametrelerin takip edilmesi.

Endüstri 5.0 (Toplum 5.0)

Teknoloji; insanlar tarafından bir tehdit olarak değil, bir yardımcı olarak görülmelidir. Endüstri 5.0; insanların, makine ve robotlarla ilişkisini üst düzey verimde tutan “Süper Akıllı Toplum”dur. Endüstri 5.0’ın amacı; toplumların, teknolojiyi kullanarak iş birliği içinde olmasıdır.

Teknolojiye Felsefi Bakış Açısı

  • Kullanıma Odaklanan Belirlenimcilik
    • Bu fikre göre teknoloji, kendi başına bir etkiye sahip değildir. Teknolojinin etkisi, kullanıcılara bağlıdır.
    • Teknoloji, kullanıcının yaptığı işin kapasitesini artırır; amaç ve hedeflerine ulaşmasında yardımcı olur.
    • Bu görüşe göre insanlar, teknoloji üzerinde control ve özerkliğe sahiptir.
  • Sosyal Belirlenimcilik
    • Bu yaklaşımda bireylerin teknolojiyi kullanma yöntemleri sosyal yapılar tarafından etkilenmekte, sosyal etkileşimler ve yapılar bireysel davranışları belirlemektedir. 

Yayınlanma Tarihi: 2022-07-06 22:50:36

Son Düzenleme Tarihi: 2022-07-06 22:56:29